Oplossing
Werk- en rusttijden zijn van invloed op de gezondheid van werknemers. Lange werkdagen, korte herstelperiodes, vaak ‘s nachts werken, of ’s ochtends heel vroeg beginnen, kunnen negatieve gevolgen hebben voor het bioritme, kwaliteit van slaap en de gezondheid. Gezonde roosters beperken de gezondheidseffecten en verminderen de kans op ongelukken en fouten.
Naar werktijden en werken in ploegendiensten is veel onderzoek gedaan.
Aanbevelingen voor gezonde roosters zijn:
- Beperk waar mogelijk het aantal diensten tussen 20.00 en 6.00 uur.
- Maak diensten niet te lang. Na 8 à 9 uur blijken medewerkers vermoeid te worden en minder goed te presteren.
- Zijn er dag- en avond, en/of nachtdiensten? Roteer ze dan voorwaarts; eerst dagdiensten, dan avonddiensten, dan nachtdiensten. Kies voor een gematigde rotatiesnelheid.
- Plan minimaal 2 en maximaal 6 diensten achter elkaar, en maximaal 4 van dezelfde soort.
- Zorg voor 48 uur aaneengesloten vrij na 2 of meer nachtdiensten. Beperk het aantal nachtdiensten.
- Maak de roosters voorspelbaar en maak ze ruim van te voren bekend. Geef parttimers waar mogelijk een vaste vrije dag.
- Zorg dat er voldoende tijd voor herstel en slapen is. Geef zo mogelijk na een dienstenreeks van 5 à 6 dagen tenminste 2 dagen vrij voor herstel.
- Zorg bij nachtdiensten voor een gezonde voeding, en voorkom dat werknemers na een nachtdienst oververmoeid gaan auto rijden.
- Tijdens nachtdiensten is een goede pauzeregeling van belang. Overweeg ook om werknemers een powernap (een dutje) bv van een kwartier toe te staan.
- Maak afspraken met medewerkers met extra zorgtaken (bijv. mantelzorg) over tijdelijk extra verlof, aangepaste roosters e.d.
- Zorg er voor dat mensen hun vakanties, verlof en overwerkuren kunnen plannen en opnemen.
NB bovenstaande aanbevelingen hebben een gezondheidskundige achtergrond. In overleg met medewerkers kunnen er in een bedrijf andere keuzes gemaakt worden. Houd bij het vaststellen van werktijden en roosters altijd de aanwijzingen en grenzen aan van de cao en de Arbeidstijdenwet.
Een bedrijf kan verder op verschillende manieren aan wensen van medewerkers tegemoet komen. Bijvoorbeeld het ruilen van diensten toestaan, van te voren voorkeuren inventariseren of een intekenrooster ophangen en laten invullen. Er zijn ook diverse vormen mogelijk van ‘zelfroosteren’.
Meer informatie:
Meer informatie over gezond roosteren bij ploegendiensten is te vinden op de website van TNO en de FNV-brochure ‘Licht op de nacht’.
Maatregel
Technische maatregel