Oplossing
Een Lock out – Tag out – Try-out procedure (LoToTo) voorkomt dat machines of machinelijnen worden ingeschakeld terwijl er nog mensen storings-, onderhouds-, omstel-, of schoonmaakwerkzaamheden uitvoeren. De kern van de procedure is dat de energiebron(nen) en afsluiters zijn afgesloten én vergrendeld met sloten, bijvoorbeeld een hangslot. Iedere betrokken werknemer heeft een eigen slot en tag. In een procedure wordt het vergrendelen en ontgrendelen en het sleutelbeheer uitgewerkt. De LoToTo-procedure is nodig bij alle machines en installaties waar ongewenste herinschakeling mogelijk is en risico’s met zich meebrengt (bv bij een machine waar het niet eenvoudig te zien is of er storings-, onderhouds-, omstel-, of schoonmaakwerk aan verricht wordt).
Deze procedure vergt een zorgvuldige invoering met regelmatige instructie en overleg met alle betrokkenen. Hier volgt een eenvoudige werkwijze van LoToTo:
Lock Out = blokkeren
Tag Out = labelen
Try Out = testen
Blokkeren (Lock-out)
Om te kunnen blokkeren moet je weten welke energiebronnen uitgeschakeld moeten worden om veilig aan de machine te kunnen werken. Mogelijke energiebronnen kunnen zijn: elektro, lucht en/of oliedruk, chemisch, temperatuur, beweging, vallen of stof. Bij chemische stoffen en stof dien je na spoelen/ schoonmaken de machine zo te blokkeren dat er tijdens de werkzaamheden geen stof of bijvoorbeeld zuur kan vrijkomen. Deze bronnen kun je door middel van afsluiten blokkeren. Als de energiebron is afgesloten (bijvoorbeeld door een werkschakelaar om te zetten of een kraan dicht te draaien) dient de machine geblokkeerd te worden door een of meer sloten. Het is dan belangrijk dat dit slot een unieke sleutel heeft die alleen in bezit is van diegene die de machine van het slot heeft voorzien. Voor het betreden van grote machines, denk aan mengers, is het raadzaam om naast het blokkeren van de werkschakelaar van de machine, ook de energiebron extra te beveiligen, door bijvoorbeeld het verwijderen van de zekeringen. Daarnaast kan het nodig zijn om de aandrijfsnaren te demonteren. Of om onderdelen die kunnen verschuiven, kantelen, vallen e.d. te borgen.
Labelen (Tag-out)
Na het blokkeren komt het labelen wat ervoor zorgt dat anderen in de fabriek kunnen zien dat de machine is geblokkeerd en dat zij niet gaan proberen de machine te starten. Labels kunnen bijvoorbeeld worden aangebracht bij de besturing en ter plekke bij de machine. Ook een registratie in bijvoorbeeld de regelkamer, kan als extra informatie dienen voor operators en/of monteurs.
Testen (Try-out)
Voordat er aan de machine gewerkt gaat worden, volgt er nog een laatste test om er zeker van te zijn dat dat de energiebronnen op geen enkele wijze actief kunnen worden. Dit kan bijvoorbeeld door te testen of het slot inderdaad goed blokkeert en de energiebronnen niet actief kunnen worden.
Aan het einde van alle werkzaamheden aan de machine, de blokkering/sloten en labels verwijderen, en testen of de machine goed is afgesloten en de niemand onbedoeld in aanraking kan komen met de energiebronnen.
Deze werkwijze is een eenvoudige weergave van LoToTo, en kan in complexere situaties worden uitgebreid met extra procedures en werkzaamheden om de veiligheid tijdens het werken aan machines te waarborgen. Zorg bij hoog risicowerk voor een werkvergunning, zodat het werk gemeld wordt en dat een duidelijk aangewezen en deskundig persoon de leiding over de LoToTo-werkzaamheden heeft. Een van de aandachtspunten bij het verstrekken van een werkvergunning is of de personen die deze werkzaamheden uitvoeren over de benodigde deskundigheid beschikken.
Praktische aspecten
De LoToTo-procedure moet schriftelijk aanwezig zijn op de op werkplek waar ze moet worden toegepast (bv. in een gemarkeerd kastje).
- Betrokkenen medewerkers dienen getraind te worden in het toepassen van de procedure.
- Zorg dat de machine of installatie geschikt is om LoToTo op te kunnen toepassen.
Zie ook oplossing MV-01.
Maatregel
Technische- en organisatorische maatregel.