Klimaat dient een thema te zijn dat in de risico-inventarisatie en –evaluatie (RI&E) van het bedrijf wordt beoordeeld. Het is de bedoeling dat in de RI&E in kaart wordt gebracht bij welke werkzaamheden de medewerkers te maken hebben met welke ongunstige en/of gezondheidsbedreigende klimaatomstandigheden. Een hulpmiddel bij werken in warme omstandigheden is de Werkklimaat App van de FNV. Hiermee kan op een vrij eenvoudige manier berekend worden of er sprake is van een ongunstige situatie waarbij maatregelen moeten worden genomen.
Bij werken in de kou is neerslag en vochtigheid belangrijk. Hoe vochtiger / natter, hoe belastender de omstandigheden. Daarnaast is de windsnelheid van belang. In combinatie met de werkelijke temperatuur leidt dit tot de ‘gevoelstemperatuur’. Hoe lager de gevoelstemperatuur, hoe serieuzer extra maatregelen moeten worden overwogen of het uitstellen van werkzaamheden naar een geschikter moment. Een hulpmiddel om de gevoelstemperatuur te berekenen is de windchill van het KNMI.
Op grond van het klimaatonderdeel uit de RI&E dienen waar nodig maatregelen te worden genomen. De benodigde maatregelen worden opgenomen in het Plan van aanpak bij de RI&E. Bij het oplossen of verminderen van klimaatproblemen dient de arbeidshygiënische strategie gevolgd te worden. Dat betekent dat zoveel mogelijk de onderstaande volgorde aangehouden dient te worden om knelpunten rond klimaat aan te pakken.
- De bron van het probleem weg nemen.
- Aanpak bij de bron is niet altijd mogelijk bij klimaatproblemen. De bron is namelijk vaak het buitenweer. Wel zijn er bronmaatregelen mogelijk tegen warmteafgifte door machines en warmteopbouw door product. En met name bij nieuwbouw en verbouwing kan verder zoveel mogelijk rekening met de klimaatproblematiek gehouden worden.
- Technische maatregelen
- Technische maatregelen verminderen de klimaatproblematiek. Denk bijvoorbeeld aan compartimentering, isolatie, vermindering van tocht, afscherming van de beladingsruimte, ventileren van de ruimte tijdens de koelere perioden van de dag (’s nachts), en dergelijke.
- Organisatorische oplossingen.
- Hierbij gaat het bijvoorbeeld om de mogelijkheid taken te rouleren, bijvoorbeeld bij zwaar werk in de zomer. En om een pauze in een aangename temperatuur na werkzaamheden in kou of hitte. Ook is het soms mogelijk werkzaamheden te plannen op tijden van de dag dat de hitte of kou het minst belastend is.
- Persoonlijke beschermingsmiddelen.
- In het geval van klimaat kan gepaste kleding (bijvoorbeeld warme kleding in de wintermaanden) worden gezien als persoonlijke beschermingsmiddel.
- Bij zonnestraling bedekken van blote huid (lange mouwen, petjes) en gebruik van zonnebrandcrème.
- Gebruik van koelvesten bij warmte.
Verder heeft de werkgever de taak om voorlichting te geven over risico’s in het werk. Medewerkers die in ongunstige of ongezonde klimaatomstandigheden werken, dienen doeltreffend te worden voorgelicht over de precieze risico’s, bv van kou, hitte of zonnestralen, én over hoe daar op een gezonde manier mee om te gaan. Tenslotte kan in het Periodiek Arbeidsgezondheidskundig Onderzoek (ook Preventief Medisch Onderzoek genoemd) voor deze medewerkers het onderwerp klimaat een onderdeel van het onderzoek zijn. De gecertificeerde arbodeskundige die de RI&E uitvoert of toetst dient over dat onderzoek een advies uit te brengen.
De werkgever verzoekt medewerkers met specifieke gezondheidsrisico’s waardoor extra gevoeligheid ontstaat voor werken in warme omstandigheden om dat te melden bij bedrijfsarts (bv bij diabetes) of leidinggevende (bij zwangerschap). De bedrijfsarts zal zo nodig met een advies komen voor aangepaste werkzaamheden. Dat is de basis voor werkafspraken tussen de betreffende medewerker en zijn leidinggevende.
Bij zwangerschap zal de betreffende medewerkster in overleg met haar leidinggevende moeten bezien of er werkafspraken nodig zijn en zo ja; welke. Met name bij extreme hitte kan de bloeddruk snel dalen en leiden tot een afname van de bloedvoorziening naar de baarmoeder. In combinatie met gecombineerd met hoge luchtvochtigheid en /of lichamelijk zwaar werk is dit eerder het geval. Mogelijke maatregelen zijn, afhankelijk van de klimaatomstandigheden en de werkzaamheden:
Het tijdens de zwangerschap sterk verminderen van werken in extreme hitte en hoge luchtvochtigheid en Of de medewerkster daarvan vrijstellen. Zeker van de lichamelijk zware werkzaamheden in die omstandigheden. Zo nodig kan het advies van de bedrijfsarts worden ingewonnen.
Meer informatie
- Arboportaal
- Veilig en Gezond werken
- Arbo-informatiebladen (NB Deze zijn informatief en hebben geen wettelijke status)
20: ‘Werken onder koude omstandigheden’
24 ‘Binnenmilieu’
48 ‘Werken onder warme omstandigheden’.
De informatiebladen zijn tegen betaling te bestellen of online in te zien bij de SDU.