Wat is het?
Gevaarlijke stoffen zijn stoffen, of mengsels van stoffen, die door hun eigenschappen en toepassing gevaar voor de veiligheid, gezondheid of hinder kunnen opleveren. Blootstelling aan gevaarlijke stoffen kan plaats vinden door inademing, via de huid/ogen, of via de mond. In de diervoeder en graanverwerking gaat het onder meer om voedingsadditieven, medicijnen, schoonmaakmiddelen, gewasbeschermingsmiddelen, desinfectiemiddelen, ketelhuisvloeistoffen, technische hulpstoffen en sommige grondstoffen.
Daarnaast kunnen gevaarlijke stoffen ook risico’s met zich meebrengen op het gebied van brand en explosieveiligheid.
Verpakte stoffen en mengsels worden door de fabrikant/leverancier geclassificeerd. Op het etiket is te zien als de stof is ingedeeld in een gevaarklasse, wat de risico’s zijn (met symbool en H-zinnen) en welke beschermende maatregelen nodig zijn (P-zinnen). De leverancier moet ook zorgen voor een VeiligheidsInformatieblad (VIB) met uitgebreide informatie over de stof. Deze bladen zijn ook bekend onder de Engelstalige naam: MSDS.
Stoffen die onverpakt worden aangeleverd, bijvoorbeeld in bulk, zijn niet voorzien van een etiket. De gegevens over de stof moeten dan worden verstrekt zoals bepaald in de vervoerswetgeving.
Er zijn ook gevaarlijke stoffen die vrijkomen door slijtage, door bewerking of biologische activiteit, zoals asbest of lasrook. Uiteraard is er daar ook geen sprake van etiket.
Door de overheid is een aantal ‘zeer zorgwekkende stoffen’ aangewezen. Dat zijn onder meer de CMR-stoffen: kankerverwekkende stoffen (carcinogeen), mutagene stoffen (veranderen het genetisch materiaal van een mens) en reprotoxische stoffen (giftig voor de voortplanting). Tweemaal per jaar wordt door het ministerie van SZW een geactualiseerde lijst van CMR-stoffen gepubliceerd. Het doel van de overheid is deze stoffen te weren. In het Arbobesluit zijn aanvullende eisen voor deze stoffen opgenomen. Voor kankerverwekkende en mutagene stoffen geldt bovendien een wettelijke vervangingsplicht: als een kankerverwekkende stof vervangen kan worden moet dit altijd gebeuren. Economische afwegingen mogen hierbij geen rol spelen.
De onderwerpen Explosieveiligheid, Agrarisch stof en Gegaste ladingen worden elders in de arbocatalogus uitgewerkt.