Wat is het?
Stof is een verzameling van vaste of vloeibare deeltjes, die in de lucht aanwezig zijn. Soms is stof zichtbaar en soms onzichtbaar. Stofdeeltjes kunnen een verschillende samenstelling en oorsprong hebben. De verzamelnaam voor alle soorten deeltjes is ‘stof’. In de graanbe- en verwerkende industrie gaat het om stof dat vrijkomt uit grondstoffen, en uit half- en eindproducten. Bijvoorbeeld bij deze werkzaamheden:
- met grondstoffen in vlakke loodsen
- bij de stortput
- bij het lossen van schepen
- bij het laden en lossen van big bags en zakgoed
- bij productiewerkzaamheden bij niet gesloten productieprocessen
- bij belading van transportvoertuigen (bijvoorbeeld in de bulkstraat)
- bij reinigingswerkzaamheden.
Dit agrarisch stof kan schadelijke bestanddelen bevatten, zoals allergieveroorzakende bestanddelen van natuurlijke oorsprong. Dergelijk stof wordt ‘sensibiliserend’ genoemd. Sommige zeer kleine stofdeeltjes kunnen tot diep in de longen doordringen en daar ontstekingsreacties veroorzaken, zoals schadelijke (rest)stoffen van bacteriën, de zogeheten endotoxinen. Niet alleen droog stof, maar ook waternevel kan schadelijke deeltjes bevatten.
Gezondheidsklachten door stof beginnen onschuldig: prikkeling van de luchtwegen, niesen en hoesten. Vervolgens kunnen de klachten ernstiger worden: bronchitis, benauwdheid, astma of een verminderde longcapaciteit. Als een medewerker door stof een allergie heeft ontwikkeld is dat onomkeerbaar. Deze medewerker mag dan niet meer aan het stof worden blootgesteld.
Sensibilisatie en vervolgens een allergische ontstekingsreactie, kunnen zich al binnen enkele weken na de eerste blootstelling voordoen. Het kan echter ook jaren duren. Dit is onder meer afhankelijk van de mate van blootstelling, de individuele gevoeligheid van de blootgestelde persoon en de sterkte van het allergeen. Niet iedereen zal bij blootstelling aan allergenen een allergie ontwikkelen. Daar staat tegenover dat iedereen wel de kans heeft om een allergie te ontwikkelen. Niemand is hier immuun voor.
Blootstelling aan graanstof is in de sector een belangrijk thema. Dat stof kan gevaarlijke componenten bevatten als allergenen, endotoxinen en mycotoxinen (schimmelgif). Meer informatie hierover vindt u in oplossing St-1.
Daarnaast zijn er nog veel meer stoffen die tot een allergie kunnen leiden. Download de lijst van beroepsallergenen, waarop rond de ruim 400 stoffen staan.
NB.
- Deze tekst bevat nog geen informatie over sojastof. Zodra daar binnen de sector een aanpak voor is vastgesteld, wordt die aan deze arbocatalogustekst toegevoegd.
- Bij het werken met agrarisch stof is er ook het risico van stofexplosie. Zie daarvoor het arbeidsrisico Explosieveiligheid in de Arbocatalogus.
